פֿון רעדאַקציע
לעצטנס האָט די דב"י-רעדאַקציע באַקומען אַ בריװ מיט באַמערקונגען פֿון אונדזערן אַ גוטן-פֿרײַנד. אָט װאָס ער שרײַבט:
איך בין נאָר װאָס געװאָרן אַ חתן, און די זיכערקײטן פֿון די געזעלשאַפֿטלעכע ראָלעס פֿון מאַן און פֿרױ זײַנען זיך סותר מיט די ספֿקות פֿון טאָג טעגלעכן לעבן, און מיט די כמאַרעס װאָס װײַזן זיך אױף יעדן בלױען הימל. אפֿשר איז דאָס איבעראַנאַליז און אפֿשר איז דאָס זעלבסט-רחמנות, נאָר די נאַיִװקײט איז אַ מאָל אַ שפּיגל װאָס װײַזט אַרױס דאָס װאָס די מער אײַנגעלעבטע און אײַנגעפֿונדעװעטע זעען נישט.אָט זע איך אין אַ װיזיע װי איך זע אַלײן אױס אין צװאַנציק יאָר אַרום, און איך האָב מורא טאָמער גײ איך אַרױסװײַזן די פֿעלערן װאָס איך האָב זײ אַלײן נישט באַמערקט. מע זאָגט אַז אַ מענטש גײט אַדורך עטלעכע סטאַדיעס אין לעבן. די לויים האָבן דאָך געדינט אַ סך פֿאַרשײדענע פֿונקציעס אין בית-המקדש --- צו פֿינף און צװאַנציק יאָר האָבן זײ געטאָן אײן אַרבעט, צו דרײַסיק יאָר אַ צװײטע, און צו פֿינף און דרײַסיק יאָר װידער אַ דריטע. נאָר װאָס איז געװען, טאָמער דער פֿינף און צװאַנציק-יאָריקער לוי האָט זיך פֿאַרװאַנדלט אין עמעצן װאָס איז געװען גאָר אומפּאַסיק, אַפֿילו אומקאָמפּעטענט, צו זײַנע דרײַסיק יאָר? צי האָט דער כּהן-גדול געהאַלטן אַן אױג אױף דעם, צי זײַנען זײַנע פֿעלערן פֿאַרשװוּנדן געגאַנגען אין דער מחנה לויים? מע האָט געטאָן אַ שאָדן די קדושה װאָס אין בית-המקדש?
דאָס זעלבע פֿרעגט זיך הײַנט אין די װאָכן פֿאַרן מאַן-און-װײַב-לעבן. די יונגע פֿעלערן האָבן אפֿשר געטױגט װען מע איז "אַלײנעניו", װײַל זײ דאַרף פֿאַרדײַען נאָר דער יחיד, און אין כּלל װערן זײ סײַ װי פֿאַרפֿלײצט פֿון די פֿעלערן און די פֿאַרשײדנקײטן פֿון יעדן אײנעם. דערפֿאַר האָבן חז"ל גוזר געװען די ברכה "חכם הרזים" אױפֿן זען אַן עולם פֿון אַ געװיסער גרײס --- נאָר אין אַ גרױסן עולם זײַנען די יחידישע אײגנשאַפֿטן צעלאָזן, און די מעלות פֿון פֿאָלק נעמען דעם אױבן-אָן.
װען מ'איז שױן גרױס זײַנען די פֿעלערן אַן אײגענע אַחריות. מיט "גרױס" מײן איך נישט "נאָך דער בר-מצװה", נאָר גיכער "נאָך דער חתונה", אָדער נאָך װאָסער נישט איז צונױפֿפּאָרונג װאָס בײַט דעם רשות פֿון יחיד אױף רבים. אין רבים, אין דער עפֿנטלעכקײט, װי מע װײסט, איז אַלץ אַנדערש. אַ משל קען מען נעמען בײַ דער געשיכטע פֿון מדינות-ישׂראל. װען די ייִדישע קהילות, אַפֿילו די גרעסטע, זײַנען פֿאַרפֿלײצט געװאָרן אָדער פֿאַרחורבֿהט געװאָרן פֿון די אומות-העולם איז נישטאָ געװען מיט װאָס אַרױסצוּװײַזן די עכט ייִדישע חסרונות. הײַנט האָט מען שױן אַ מדינה, מע קען זי אַפֿילו אָנרופֿן אַ כּלה, אַ זיװג צום פֿאָלק ישׂראל. אלא װאָס --- אַזױ אַרום װײַזט עס אַרױס דאָס פֿאָלק זײַן אומפּערפֿעקטקײט, זײַן כּכּל-הגױימדיקײט.
װען מ'איז אײנער אַלײן קען מען האָבן אַ צינישן כּמו קאָצקערדיקן קוק אױף דער װעלט, װײַל ס'איז גרינגער אַזױ צו קוקן פֿון אױבן אַראָפּ. װי דער דובנער מגיד האָט געמוסרט דעם װילנער גאון --- אַז מע לערנט ימם ולילה אין התבודדות האָט מען נישט װעמען צו באַלײדיקן אָדער זיך צו קריגן. אַלײן איז די נשמה רײן, און מיט --- פּאַסט די נשמה ניט.
און דער תּירוץ איז װאָס? װי אַזױ געפֿינט מען אַ תּיקון אױף אַזאַ פּראָבלעם? גאָרנישט. דאָס איז דאָך דער ציל פֿון לעבן --- צו (פּרוּװן) בילאַנצירן די קעגנזײַטיקע, אפֿשר זיך-סותרדיקע באַדערפֿענישן פֿון יחיד און כּלל, פֿון רב ישׂראל און כּלל ישׂראל, און, אין ענלעכן אַנאַליז, פֿון חתן און כּלה. דערפֿאַר איז די חופּה אַן אָפֿענע. דער עולם קוקט מיט ליכטיקע אױגן, און דאָס פּאָרל קוקט זיך איבער אײנס אױפֿן צװײטן. און די שכינה קוקט פֿון דער װײַטנס, און װוּנדערט זיך װאָס אין אַזאַ שײנער װעלט איז דער ייִד נאָך אַלץ אין גלות.